Olej do skrzyni biegów
Olej przekładniowy ma za zadanie chronić, smarować i zabezpieczać elementy przekładni przed zabrudzeniem, wilgocią, zatarciem i innymi czynnikami, które mogą stanowić zagrożenie dla tego elementu. Wraz z kolejnymi przebytymi kilometrami oraz upływającym czasem olej przekładniowy tak jak i inne płyny eksploatacyjne również ulega stopniowej degradacji i zanieczyszczeniu.
Kiedy wymieniać olej w skrzyni biegów?
Wymiana oleju w skrzyniach biegów pomimo ciągłego rozwoju technologii i wprowadzania kolejnych zaawansowanych rozwiązań to wciąż kontrowersyjny temat. Zdania kierowców możemy podzielić na dwie zasadnicze grupy. Tych, którzy przemierzają setki tysięcy kilometrów z fabrycznym olejem przekładniowym ufając zapewnieniom producentów samochodów o braku konieczności wymiany oraz tych ufających nieco mniej i stosujących regularne wymiany oleju w skrzyni biegów swojego samochodu.
Aby świadomie podjąć decyzję o tym, w której grupie użytkowników chcemy się znaleźć, powinniśmy rozpocząć nasze rozważania od sprawdzenia naszego konkretnego przypadku. Informację o zaleceniach producenta względem interwałów wymiany oleju znajdziemy w książce serwisowej.
Ciekawostka: Jeżeli producent samochodu nie przewiduje okresów wymiany oleju dla skrzyni biegów, przyjmuje się dla manualnej skrzyni biegów przebieg 80-100tys. km. Dla automatycznej skrzyni biegów przyjmuje się okres 60-80tys. km. skracając go nawet do 40tys. km. podczas dynamicznej eksploatacji samochodu.
Olej do skrzyni biegów manualnej
W przypadku skrzyni manualnej zasada działania na przestrzeni lat nie uległa dużym zmianom. Nie oznacza to jednak, że do każdego typu skrzyni biegów możemy wlać olej o tej samej klasie lepkości. We współczesnych manualnych skrzyniach biegów znacząco mogą różnić się pasowania elementów, rodzaj stosowanych materiałów oraz moc pojazdów, a więc rodzaj wymaganego oleju również może się znacząco różnić. Tak jak w przypadku oleju silnikowego, do manualnej skrzyni należy przede wszystkim zweryfikować normy producenta samochodu. Czy to oznacza, że musimy kupić orginalny olej przekładniowy w serwisie? Oczywiście że nie! Istotną informacją jest dla nas poznanie jego klasyfikacji SAE oraz API. Podobnie jak w przypadku olejów silnikowych SAE to wartość podawana przy pomocy dwóch liczb przedzielonych literą W. Pierwsza liczba mówi nam o lepkości zimowej oleju, a druga – o lepkości letniej. W normie SAE J306 wyróżnia się kilka klas lepkości: 70, 75, 80, 85, 90, 110, 140, 190 i 250. Klasyfikacja API mówi o jakości danego oleju, czyli o uszlachetniaczach wykorzystanych do jego produkcji. Im niższa klasa, tym olej gorzej wypada na tle innych. Obecnie najczęściej stosuje się olej API GL4 oraz GL5.
Olej do skrzyni biegów automatycznej
W skrzyni automatycznej właściwa lepkość oleju ma olbrzymie znaczenie dla pracy skrzyni biegów. Z racji skomplikowanej budowy i sterowania zmianą biegów z wykorzystaniem zaworów elekro-hydraulicznych, skrzynie te są dużo bardziej narażone na awarie związane ze złej jakości olejem oraz zanieczyszczeniami. Zdarzają się oczywiście wyjątki gdy samochód bez wymiany oleju przekładniowego, unikając awarii automatycznej skrzyni biegów pokonuje 350tys. km. jednak jest to rzadkość. Zazwyczaj brak regularnej wymiany oleju prowadzi do uszkodzenia skrzyni biegów. Na bazie wielu doświadczeń zakłady zajmujące się regeneracją automatycznych skrzyń biegów zalecają regularne wymiany co 60tys. - 80tys. km. Doboru oleju przekładniowego do automatycznej skrzyni biegów powinniśmy dokonać na podstawie zaleceń producenta skrzyni, zgodnie z wymogami jakościowymi oraz lepkościowymi. W tym przypadku również możemy zastosować zamiennik oryginalnego oleju przekładniowego. Pamiętajmy jednak o wybraniu właściwego typu oleju. Olej ATF również posiada ściśle określone normy i specyfikacje.
Ciekawostka: W przypadku stopniowego pogarszania płynności pracy skrzyni biegów winowajcą może okazać się zużyty olej przekładniowy. W takim przypadku wymiana oleju i ponowna adaptacja sterownika skrzyni biegów może przynieść znaczącą poprawę.
Jak sprawdzić jaki olej do skrzyni biegów?
Informację o tym jaki olej będzie właściwy dla naszej skrzyni biegów znajdziemy w książce serwisowej pojazdu. Często również tacy producenci jak MANNOL, MOBIL1, czy MILLERS tworzą internetowe wyszukiwarki olejów gdzie możemy dobrać właściwy produkt dla naszego samochodu. Kiedy nie mamy pewności jaki rodzaj skrzyni posiadamy, można zweryfikować to poprzez odczytanie danych umieszczonych na tabliczce znamionowej znajdującej się na obudowie skrzyni biegów.
Ważne pytania użytkowników:
Ile oleju wchodzi do skrzyni biegów?
W manualnych skrzyniach biegów zazwyczaj są to granice 1,5-2l oleju dla samochodów osobowych. W przypadku automatycznych skrzyń właściwa ilość oleju przekładniowego do zakupienia jest nieco trudniejsza do określenia. W ich przypadku trzeba uwzględnić, że po odkręceniu korka spustowego spuszczamy jedynie około 40% oleju znajdującego się w skrzyni. Ilość potrzebnego oleju zależy tutaj w dużej mierze od zastosowanej procedury jego wymiany. Aby wymienić całość zanieczyszczonego oleju często stosuje się wymiany dynamiczne bądź kilkukrotne powtórzenie wymiany statycznej, co wiąże się z dodatkowym zużyciem oleju na potrzeby płukania skrzyni i sprzęgła hydrokinetycznego. Dokładną ilość kupowanego oleju przekładniowego należy przede wszystkim skonsultować ze specjalistą, który będzie dokonywał wymiany.
Jaki olej przekładniowy wybrać?
Obecnie na rynku znajduje się wielu producentów oferujących olej wysokiej jakości. Pamiętajmy aby dokonując zakupu sprawdzić specyfikację oleju oraz jego normę aby nie zaszkodzić swojej skrzyni biegów. Zalanie skrzyni biegów nieprawidłowym olejem grozi jej uszkodzeniem, a w przypadku automatów zły rodzaj oleju może doprowadzić do drogich napraw lub trwałego uszkodzenia skrzyni biegów.